Motorsport en tijdregistratie zijn niet altijd volledig los van elkaar te zien. Stopwatches en chronografen hebben motorsport mogelijk gemaakt sinds de allereerste races; daarom zijn ze een functionele noodzaak. Het ontwerpen van horloges die op auto’s lijken is een moderne trend die allesbehalve functioneel is. Is deze nieuwe ontwerprichting een verrijking of een uiting van creatieve armoede? Een reflectie in twee delen.
Functionaliteit: een woord dat tegenwoordig nog steeds van toepassing is op auto’s, maar niet meer op mechanische uurwerken. De tijd is overal om ons heen – bovendien wordt hij met atomaire precisie weergegeven en in de autosport heeft de computer ook al lang de plaats ingenomen van de handmatig bediende stopwatch. Dat betekent niet dat de verbinding tussen auto’s/motorsport en horloges is verzwakt. Integendeel: doordat emotie en beeld nu de overhand hebben, is de band tussen beide werelden sterker dan ooit. Samenwerkingen tussen merken uit beide werelden bestaan om elkaar te versterken, om de merken meer gravitas te geven.
Door de focus te verschuiven van praktische bruikbaarheid naar beeld, zijn er met name in het visuele aspect aanzienlijke veranderingen opgetreden. Een chronograaf die bedoeld is om rondetijden vast te leggen, profiteert van een duidelijke wijzerplaatindeling, goed zichtbare wijzers en drukknoppen die gemakkelijk en effectief kunnen worden bediend. Dit soort chronograaf heeft geen wijzerplaat nodig die is afgeleid van de toerenteller in een autodashboard, of een band met bandenspoorpatroon. Deze visuele elementen werden pas bedacht toen de emotionele verbinding de drijvende kracht werd. Wat begon met een naamassociatie als Silverstone of Monaco of een gravure op de achterdeksel is nu uitgegroeid tot een designspektakel. Pushers in de vorm van een Formule 1-achterspoiler, wijzers die zijn ontworpen om eruit te zien als delen van de ophanging of een behuizing die is gemodelleerd naar een cilinder. En dat is nog maar een selectie.
Trends
De huidige trend in auto-horloges is grofweg in te delen in twee secties: retro-horloges geïnspireerd op bekende modellen en moderne varianten geïnspireerd op auto’s, auto-onderdelen en autotechnologie. In de eerste categorie zouden we chronografen met geperforeerde leren banden, gebroken witte wijzerplaten en namen als Carrera en Monaco opnemen. De tweede categorie is veel extravert. Dit is de categorie die helemaal geen historisch verband meer heeft. In deze eigentijdse categorie wordt volop gebruik gemaakt van exotische materialen, evenals details en verwijzingen naar designelementen uit de auto-industrie.
Klassieke en moderne Mille Miglia
Chopard is op de hoogte van beide trends en maakt modellen die zowel in de categorie retro als in de hedendaagse categorie thuishoren. Medevoorzitter Karl-Friedrich Scheufele is een echte petrolhead en dat is goed terug te zien in de collectie. De Mille Miglia-collectie, die al heel lang bestaat, is gestart op initiatief van Mille Miglia-deelnemer Scheufele en kan worden beschouwd als de eerste horlogecollectie die is ontworpen met verwijzingen naar de auto: de rubberen banden met het profiel van een klassieke racewagenband. Tegenwoordig is de Mille Miglia een klassieker en kreeg hij een moderner vervolg in de Superfast-collectie, met een veel uitbundiger design.
“Robuuste cijfers zoals die worden gebruikt in de Superfast-collectie geven een krachtig avant-garde gevoel en een vintage lettertype wekt ook het gevoel dat het horloge al een tijdje bestaat”
Designer Guy Bove werkte als Director of Product Development bij Chopard. Hij begon in 2010 bij het bedrijf en zijn ontwerpstijl is zowel ingetogen als uitbundig. Het beste voorbeeld van een subtiel ontwerp is de vernieuwde Mille Miglia-collectie. “Ontwerpen vanuit twee verschillende inspiraties is heel spannend”, legt Bove uit met een Mille Miglia chronograaf in de hand. Stap voor stap laat hij de verschillen zien ten opzichte van het oude model, met name die op de wijzerplaat. “Ik vind lettertypen erg belangrijk. Het is een detail waar niet veel mensen op letten, maar een lettertype heeft echt een grote invloed op het algehele gevoel van een horloge. Robuuste cijfers zoals die worden gebruikt in de Superfast-collectie geven een krachtig avant-garde gevoel en een vintage lettertype wekt ook het gevoel dat het horloge al een tijdje bestaat. Het is een heel subtiel effect, ook in de nieuwe Mille Miglia collectie. Dat geldt voor het door ons gebruikte lettertype, maar ook voor het pijlvormige logo van de Classic Car Rally. Dit logo omsluit als het ware de datumaanduiding, die er subtieler en functioneler uitziet.” Maar ook voor Bove is de verwijzing naar auto-onderdelen een onweerstaanbare verleiding. Zo is de kroon versierd met een vintage stuur en is ook het patroon op de chronograafdrukkers afgeleid van het auto-idioom.
Racing Offshores
Voormalig Chief Artistic Officer bij Audemars Piguet, Octavio Garcia – nu bij gorillawatches.ch waar hij een horloge ontwierp als een Amerikaanse muscle car – liet zien dat hij de ultieme grootmeester was als het ging om het verwerken van auto-gerelateerde details in horloges. Het bewijs zit in de Royal Oak Offshore varianten Montoya, Barrichello en Grand Prix. De Montoya valt op door zijn riem, die is gestikt als raceoveralls; de Barrichello heeft pushers in de vorm van een Formula One diffuser en de Grand Prix heeft een bezel die is gemodelleerd naar een remschijf. Garcia’s antwoord op de vraag of dit allemaal niet een beetje overdreven is, is overduidelijk: “Integendeel, bij Audemars Piguet word ik altijd aangemoedigd om te zoeken naar extreme vormen en details. Voor de specifieke doelgroep van dit soort horloges is het nooit te gek en moet ik ervoor zorgen dat het resultaat opvallend en uitdagend is zonder het Audemars Piguet DNA uit het oog te verliezen.”
