Dit is hoe de flamboyante Franse feestneus Richard Mille zijn naam in de horlogerie vestigde zonder ooit één horloge gemaakt te hebben. Een verhaal van lef, doorzettingsvermogen en visie.
Wie al een poosje meeloopt in de horlogerie, kijkt niet op van een paradijsvogel meer of minder. Toch is er een man die aan die omschrijving voldoet zonder dat het geforceerd voelt. Alsof hij het paradijsvogelschap verpersoonlijkt in plaats van vertolkt.
En voor die die term dus niet denigrerend is, maar complimenterend. Richard Mille is een kleurrijke man die meer dan welke huidige horloge-ceo zijn eigen paradijs heeft gecreëerd dankzij een heldere visie, moed en ja, hoe moet je het noemen… een pure X-factor eigenlijk.
Bijzonder
Jaren geleden, toen SIHH nog bestond en deze door Richemont-georganiseerde exclusieve horlogebeurs nog zeer streng werd gecultiveerd, stond de Fransman er al met zijn eigen merk. Hij liep zelf rond over de stand en stormde geregeld op het journaille af dat vlak daarvoor een perspresentatie had gehad. ‘Wat vond je ervan? Hoe kijk je ernaar?’ En vrijwel iedereen kon eigenlijk maar een antwoord geven: ‘bijzonder’.
De prijs wordt voor een groot deel verklaard door de R&D
De perspresentaties van Richard Mille waren steevast een waterval aan superlatieven, een kakofonie van geluiden en een stroboscoop van kleuren en een wervelwind aan technische details. Niet dat al die technische vondsten er echt toe deden – wie gelooft er nou echt dat F1-coureur Felipe Massa zijn G-krachten wil meten tijdens het racen – maar dat deed er niet toe. Voor Richard Mille deed maar een vraag ertoe: zeiden mensen ‘wow’ als ze zijn horloges zagen?
Lees ook: Bell & Ross: van het circuit naar de pols
Inmiddels is zijn horlogemerk wereldwijd bekend. Bloomberg omschreef de horloges eerder dit jaar als ‘code voor extravagante weelde’, een statement dat wordt onderschreven door de aantrekkingskracht die de horloges hebben op het boevengilde dat coureurs van hun horloges ontdoet. Dat statement van Bloomberg wordt onderschreven door de cijfers: hoewel het merk nog minder dan 5.500 horloges per jaar maakt, gaan de prijzen gemiddeld ruim over de twee ton.
Morgan Stanley schat dat het onafhankelijke bedrijf met zijn omzet de volgende in de rij is achter de zes merken waaruit de Billion Dollar Club bestaat (Rolex, Patek, AP, Cartier, Omega, Longines) en ver vooruit ligt op historische zwaargewichten als Tissot, TAG. Heuer, Breitling en IWC.
In 2019 liet Richard Mille weten voorlopig niet meer terug te komen op de SIHH. De reden? Zoals we indertijd al schreven ‘zo goed dat het bijna arrogant klinkt’. Ze hadden de SIHH simpelweg niet nodig. Als afscheidshorloge maakten ze desondanks een zoetzure creatie die nog altijd… extreem is.
Extreem
Het merk is een ongekend succesverhaal en trekt een oneindige reeks persoonlijkheden aan die hun eigen succes willen etaleren, van voorgenoemde coureurs tot bekendheden als Pharrell Williams en Rafael Nadal.
Tegelijkertijd is het merk onbeschaamd modern en uitgesproken. Maar anders dan bij een aantal andere merken lijkt dat nouveau riche-imago Richard Mille totaal geen kwaad te doen. Dit kan samenhangen met die eerdere constatering dat de persoon Richard Mille ondanks zijn flamboyante karakter niet wordt gezien als poseur. Mens en merk zijn één in dit geval.
Terugkijkend op zijn eigen succes zei hij zeven jaar geleden tegen Revolution Watch: ‘ik ben dit horlogemerk gestart omdat ik wilde doen wat ik leuk vind. Ik hou van extreme dingen, zoals extreme mechanica, extreme apparaten, extreme doelen, dat is mijn religie. Ik kan niet zonder dat leven.’ Dat die liefde verder gaat dan horloges, blijkt ook uit de autocollectie van Mille. Hij bezit meer dan 160 auto’s. Formule 1 bolides uit vrijwel elk decennium (vooral van 1965 tot 1980), maar ook rally-auto’s en Le Mans-iconen die Mille zelf geregeld rijdt tijdens enkele van de evenementen die Mille sponsort.
Zoals hij enkele jaren geleden aan Hodinkee vertelde: “twintig jaar geleden was het maken van fijne horloges saai en egocentrisch. Ik wilde een merk dat open staat voor de wereld, in het bijzonder voor de auto- en luchtvaartwereld, mijn twee passies, en dat zich ook zou vermengen met de wereld van mode en kunst.”
Geen horlogemaker
Het zakelijke verhaal van Richard Mille (de persoon) is er een van visie, lef en doorzettingsvermogen. De Fransman werd in 1951 geboren vlakbij de Côte d’Azur en leerde het vak kennen tijdens zijn marketingstudie in Besançon in de jaren zeventig. Om het beeld te schetsen is het belangrijk om te beseffen dat de Franse horlogerie in die grensstreek met Zwitserland indertijd nog groot en bekend was. De kaalslag die volgde in de Franse horlogerie volgend op de quartz-crisis, heeft Mille nooit weerhouden om zijn eigen carrière in die tak na te jagen. De plannen voor zijn eigen merk besprak hij al vanaf het eerste begin eind jaren negentig met zijn goede vriend Dominique Guenat, die hem hielp met het maken van de kasten en andere technische aspecten en met wie hij nog altijd mede-eigenaar is.
In 2001, na drie jaar onderzoek en prototypes exposeerden ze hun eerste horloge, de handopwinder RM 001 Tourbillon, op de horlogebeurs Baselworld. Dit uurwerk was ontwikkeld in samenwerking met Renaud et Papi (de uurwerkdivisie van Audemars Piguet) en toonde een tourbillon-kaliber, een gangreserve-indicator en een koppelindicator dankzij een opengewerkte wijzerplaat. Er werden slechts zeventien stuks van gemaakt, met een verkoopprijs van 135.000 dollar.
Daarmee zette het bedrijf de toon voor een reeks innovaties die het merk zijn avant-gardistische karakter gaf. Die creativiteit bleef sindsdien terugkomen in zijn werk. In 2022 sprak Mille over die eerste jaren. “Ik werkte al vele jaren in de horloge-industrie en ervoer vaak dat ik werd tegengehouden bij het maken van uurwerken die grenzen konden overschrijden. Het resultaat was dat ik nooit het horloge kon maken dat ik echt wilde maken.
Ik wilde werken met nieuwe mogelijkheden die de hedendaagse technologie en vormgeving bieden, maar ook met nieuwe methoden voor het realiseren van nieuwe uurwerken en behuizingen. Daarom wilde ik een horloge maken dat alle regels overtrad en een driedimensionaal object werd met ongelooflijke technische kenmerken.”
Bekende sporters
In 2004 lanceerde Richard Mille het eerste horloge in samenwerking met een wereldberoemde sporter, de RM 006 Felipe Massa Tourbillon, die 48 gram woog exclusief de band en die aan boord van de formule 1-auto gedragen werd door de Braziliaanse coureur. In 2005 de 29 gram lichte RM 009 Felipe Massa Tourbillon, in 2007 de 20 gram wegende (inclusief band) RM 027. Tennisser Rafael Nadal volgde in 2010, met een uurwerk gemaakt van titanium en LITAL, een lithiumlegering die in de luchtvaart wordt gebruikt en die aluminium, koper, magnesium en zirkonium bevat.
In datzelfde jaar (2007) kocht Audemars Piguet zich in en in 2013 probeerde luxeconglommeraat Kering (bekend van onder andere Gucci en Yves Saint Laurent) een meerderheid van de aandelen te kopen. Dit bod werd afgewezen door Mille en Guenat. De heren waren nog lang niet klaar met ontwikkelen. Integendeel. Datzelfde jaar kochten ze namelijk een belang van 90 procent in Prototypes Artisanals SA, een high-end innovatief horlogeatelier dat werd opgericht door Marco Poluzzi. Het bedrijf werd ProArt en verhuisde naar een speciaal gebouwd gebouw van 3.000 vierkante meter in het Zwitserse Jura-dorp Les Breuleux, waar het merk nog altijd is gevestigd.
Volgens Mille zelf hoeft de productie niet verder te worden opgevoerd: ‘in mijn opinie zijn teveel merken in volume gaan denken. Dat wil ik niet. Wij moeten geen tienduizenden horloges gaan verkopen omdat we dan moeten ophouden gekke dingen te doen. Dan kan ik al die extreme, gekke horloges niet meer maken.’ Deze denkwijze culmineerde in 2011 in wat nog altijd een van zijn bizarste creaties is: de 2,2 miljoen dollar kostende RM 56-02 Sapphire Tourbillon, die uitkwam in een gelimiteerde oplage van tien stuks.
Ontwikkelingskosten Richard Mille
Diezelfde filosofie is volgens Mille ook de reden dat zijn horloges zo bizar duur zijn: ‘die prijs is geen marketingkeuze, het is het simpele gevolg van mijn extreme wensen, waardoor elk horloge heel lang duurt om te ontwikkelen terwijl er maar heel weinig van verkocht worden. Die prijs wordt voor een groot deel verklaard door de R&D.’
Je betaalt simpelweg de ontwikkelingskosten dus. Zo zei hij in 2017 tegen The New York Times: “Ik heb vastgehouden aan drie basisprincipes: veel innovatie, een sterke identiteit in design en geen kostenbeperkingen”.
Die bijna roekeloze manier van denken heeft hem een fanschare opgeleverd van mensen die hetzelfde nastreven, zoals artiesten en sporters zoals de eerder genoemde Rafael Nadal. Deze Spaanse tennisser was misschien wel de belangrijkste belangenbehartiger van de Fransman zonder dat daar ooit een officiële sponsordeal aan vast gezeten heeft. Mille en Nadal herkenden zich in elkaar en stuwden elkaar naar grotere hoogten. Zo was vaak te zien hoe de Spaanse tennisser mét horloge op de baan stond. “Rafa heeft vijf of zes horloges gebroken, en ze zelfs laten ontploffen tijdens het spelen”, Mille in 2021 tegen The New York Times. “Maar zo testen wij onze producten. Het is normale productontwikkeling.” Dat is geen toeval, gaf hij een paar jaar eerder al aan in Watch Time: “Als een sporter met mij een samenwerking aangaat, is mijn enige eis dat hij het horloge daadwerkelijk draagt tijdens het sporten.”
RM UP-01 Ferrari
Vorig jaar kwam Richard Mille uit met wat nog altijd een van de bijzonderste horloges aller tijden is: de RM UP-01 Ferrari. Oftewel het dunste horloge ter wereld. De RM UP-01 is een voorbeeld van horlogemakerij die tot het uiterste is gegaan in het nastreven van één enkel doel: zien hoe plat je een mechanisch polshorloge kunt maken dat nog steeds tot op zekere hoogte praktisch is om te dragen. Richard Mille zei toen het horloge werd gelanceerd:
“Met een dikte van slechts 1,75 millimeter vertegenwoordigt de RM UP-01 Ferrari een triomf van technische bekwaamheid en is hij een voorbeeld van een nieuwe benadering van horlogemechanica waarin techniek meer dan ooit de esthetiek dicteert”. Creativiteit, vakmanschap en lef kwamen samen in een horloge dat alle regels wederom verlegde. En dat terwijl hij geen horlogemaker is en nog nooit een horloge gemaakt heeft. De koning van de illusie liet zijn fantasieën tot leven komen. Zoals hij zelf vertelde aan Hodinkee: “Ik heb ook al heel vroeg in mijn carrière geleerd dat elk probleem kan worden overwonnen, en dat er altijd een oplossing is. Als je het probleem niet kunt oplossen, betekent dit simpelweg dat je het vanuit de verkeerde hoek bekijkt. Ik gedij op zulke uitdagingen.”
Carlos Sainz
De unieke visie en doorzettingskracht van Richard Mille heeft een horlogemerk opgeleverd dat vrijwel geen gelijke kent. En dat door de grootste sporters gewaardeerd wordt, zo bleek ook deze nazomer. Formule 1-fans zullen zich het moment zeker herinneren. In september van dit jaar, na de Grand Prix van Italië, zat Carlos Sainz op het terras van het Armani hotel in Milaan.
Daar werd hij beroofd van zijn horloge, waarna hij zelf de sprint inzette achter de daders aan. Samen met het toegesnelde publiek en zijn eigen beveiliger kon de Spaanse coureur zijn horloge terughalen en werd de boef geboeid afgevoerd. De saga doet denken aan eerdere momenten waar mede-Ferrari-coureur Charles Leclerc en McLaren-collega Lando Norris van hun horloge beroofd werden. En al die horloges werden gesponsord door dezelfde horlogemaker: Richard Mille. Toeval? Zeker niet.
