Is het een collier of wellicht gewoon een armband? Is het een juweel of toch een horloge? Misschien wel van alles een beetje. Wij laten ons licht schijnen op de meest bijzondere horloges die zijn ‘vermomd’ als sieraad.
Alhoewel het natuurlijk zonde is om een mooi horloge te bedekken, heeft het ook zijn charme én brengt het een verrassingseffect met zich mee, als dat schitterende sieraad een horloge blijkt te zijn. Daar komt bij dat een horloge dat ook dienst doet als sieraad, dus eigenlijk een dubbelfunctie heeft. En wie denkt dat horlogehuizen deze sieraadhorloges er ‘gewoon even bij doen’, heeft het mis. Natuurlijk: de polshorloges zijn core business. Maar de populariteit van het ‘vermomde’ horloge is er niet minder om en dateert al van vele decennia geleden.
BESTE VAN TWEE WERELDEN
Een horloge dat verstopt zit in een sieraad brengt een bepaalde mate van mysterie met zich mee. Vaak zijn het ware kunstwerken, waar uren van handwerk – gecombineerd met het nodige bloed, zweet en tranen – in zitten om tot het eindproduct te komen. Hoogwaardige designelementen en kostbare edelstenen worden gecombineerd met de technische knowhow van de horlogehuizen. Het beste van twee werelden, zo kunnen we wel stellen. Sieraadhorloges zijn vaak voorzien van een bepaald soort dekseltje. Doorgaans met een scharnierend deksel dat vaak versierd is met diamanten of andere edelstenen. Je kunt ze draaien of opzij schuiven om de wijzerplaat te onthullen. Blijft het deksel op zijn plek, dan doet het horloge dienst als prachtig sieraad, zoals een armband of collier.
De zogenoemde ‘geheime horloges’ werden populair bij vrouwen in de jaren twintig van de vorige eeuw. Door de wijzerplaat (deels) af te dekken, konden dames tijdens sociale bijeenkomsten discreet de tijd aflezen zonder onbeleefd te zijn. Continu op je horloge kijken of je al weg kon van een pompeuze high tea werd logischerwijs beschouwd als onbeschoft. In deze roaring twenties waren ranke en slanke horloges erg populair en juwelen- en horlogehuizen creëerden toentertijd voornamelijk strakke en moderne uurwerken als alternatief voor de vaak wat lompe zakhorloges. Het was overigens ook een tijdperk waarin vrouwen helaas vooral plichten hadden en weinig rechten en tevens werd gedacht dat vrouwen de tijd niet per se hoefden te weten. Toch begonnen horloge- en juwelenhuizen geheime horloges te maken, exclusief voor vrouwen, die vermomd waren als armbanden.
Anno nu zijn verborgen horloges gelukkig nog steeds populair en ook vooral een manier voor horlogehuizen om hun technische bekwaamheid en savoir-faire tentoon te stellen. Vaak versierd met de meest bijzondere diamanten, saffieren, robijnen en andere kostbare edelstenen en net zo vaak ook in zeer bijzondere vormen en maten. Vaak terugkerende thema’s zijn het planten- en dierenrijk. Bijna elk stuk is een indrukwekkend staaltje edelsteenzetting en -ontwerp en dan hebben we het nog niet eens gehad over het uurwerk en de technische kwaliteiten van het horloge zelf.
PARIJSE COUTURE
Haute couture, luxe (lederen) accessoires, haute horloge, haute joaillerie: is er een ambacht dat Chanel niét onder de knie heeft? Het antwoord lijkt non. Qua horloges en sieraden zit het wel goed bij Chanel. En ook het combineren van die twee gaat ze in Parijs erg goed af. Wat te denken van de items in de Métiers d’Art-collectie. Hierin staat Gabrielle ‘Coco’ Chanel natuurlijk centraal en haute horlogerie en kunstzinnig vakmanschap komen hier samen. De items kunnen om de pols worden gedragen, maar ook om de nek en zelfs de vinger. In Les Outils de Mademoiselle – het gereedschap van Mademoiselle Coco – gaat het om de virtuositeit van de ateliers in de rue Cambon, maar dus ook de gereedschappen die er gebruikt worden. Zo is er collier met een Chanel-paspop eraan mét horloge erin verwerkt. En ook sieraden in de vorm van een vingerhoed, veiligheidsspeld en klosje, alle inclusief horloge, vinden we terug.
Ook in de Mademoiselle Privé Pique-Aiguilles-collectie speelt het atelier een rol. Elke creatie is eigenlijk een opvallende oversized horlogekast met gewelfd kristalglas en doet zo denken aan een speldenkussen. De diverse modellen zijn er als sautoir, ring of armband en zien er op het eerste oog dus uit als sieraad, maar doen toch ook echt dienst als horloge. Qua materiaal wordt er niet bezuinigd: de vijf modellen zijn gemaakt van achttien karaat goud en versierd met diamanten, parelmoer en/of onyx. In de Première-lijn vinden we altijd weer bijzondere creaties. En laat het maar aan Chanel over om ons te verbazen. Want verbazingwekkend is de Première Cuff Watch: een schitterend manchet-horloge met diezelfde mix van doorvlochten zwart leer en een coating van achttien karaats geelgoud. Bovenop prijkt het achthoekige kwartshorloge als een soort edelsteen. In de collectie Le Temps du Lion staat het sterrenbeeld van Coco centraal. Er zijn twee manchetarmbanden met achttien karaats goud en diamanten waarin het horloge verstopt zit. Dat geldt ook de sautoirs die versierd zijn met diamanten en onyx. Het lange collier met de zittende leeuw is de echte blikvanger. Op de onderkant vinden we het horloge.
Tot slot zijn daar nog zes manchethorloges in de Mademoiselle Privé Bouton-collectie. Deze items zijn geïnspireerd op de mouw van het iconische zwarte jasje van Chanel, altijd ombiesd en geaccentueerd door een knoop. Voor de sieraden is tweed en doorgestikt leer gebruikt. De knoop houdt de manchet op zijn plaats én bevat – naturellement – een horloge.
CARTIER EN HET DIERENRIJK
De panter is bijkans hét dierlijke symbool van Cartier. Sowieso heeft het Franse luxemerk een link met de flora en fauna en als het aankomt op sieraadhorloges doet Cartier ook graag een duit in het zakje. Zo bestaan de collecties van de Animal Jewellery Watches en de Reflection de Cartier uit bijzondere sieraadhorloges met evenzo extravagante vormen en kleuren. In de Reflection de Cartier-collectie vinden we vijf bijzondere ‘armbandhorloges’ verkrijgbaar in verschillende versies: in geelgoud, in roségoud, één in met diamanten bezet witgoud en twee in witgoud geplaveid met gekleurde stenen zoals opaal, tijgeroog, amethist, spessartiet-granaten, smaragden en toermalijnen.
In de Animal Jewellery Watches-collectie staan de krokodil en de panter in de spotlights. De twee emblematische dieren keren al sinds 1914 terug op de items van het merk. Ook is er een tijger-model bij gekomen. De Panther, Crocodile en Tiger Jewellery Watch zijn respectievelijk gemaakt van witgoud en geelgoud. Er is ook rijkelijk gebruikgemaakt van saffieren, smaragden, spessartiet-granaten, gele en oranje saffieren, briljantgeslepen diamanten. In vier andere nieuwe modellen lijkt het dier, in dit geval een krokodil of een panter, de wijzerplaat te omhelzen en te beschermen. Elk dier lijkt de kaak krachtig aan de wijzerplaat te klemmen. De vier modellen zijn volledig all-over versierd en ook hier vinden we de mooiste edelstenen terug.
GOEIE OUWE TIJD
Er is niks mis met een good old pocketwatch, moesten ze bij Hermès hebben gedacht. Want inmiddels heeft het huis al enkele fraaie zakhorloges in de collectie. De nieuwste variant is de futuristische Slim d’Hermès Pocket Mysterious Rider. Er zijn er maar drie van gemaakt en het ontwerp heeft een Nederlands tintje. In 2019 was de Nederlandse illustrator Viktor Hachmang finalist bij de Grand Prix du Carré Hermès-ontwerpwedstrijd. Hij combineerde Japanse prenten met de moderniteit van Belgische strips uit de jaren vijftig. Zijn futuristische motorrijder werd afgebeeld op een Hermès-sjaal en prijkt nu ook op dit zakhorloge. De kast is van witgoud en daarin huist het ultradunne Manufacture Hermès H1950 mechanische zelfopwindende uurwerk. De cover is gemaakt van champlevé-email. Deze veeleisende techniek houdt in dat er kleine cellen in het metaal worden gesneden, gevuld met gekleurde glaspoeders gemengd met natuurlijke oliën, en dat ze vervolgens meerdere keren in een oven worden gebakken op meer dan 800°C om de pigmenten op hun plaats te fixeren.
Naast dit zakhorloge maakte Hermès overigens ook modellen met paarden en… dinosauriërs. Zo staat de Arceau Pocket Cheval Punk in het teken van een onconventioneel ‘punkpaard’, gebaseerd op een zijden Hermès-sjaal voor mannen. Deze werd in 2021 ontworpen door Daiske Nomura. Op de Arceau Pocket met de merkwaardige naam Aaaaargh prijkt zowaar een groene of rode T-Rex, ontworpen door de Engelse kunstenaar Alice Shirley. Van elk is er maar één gemaakt. Terwijl de cover met de snuit van de dino die door een patrijspoort lijkt te gluren, nog enigszins grappig aandoet, is het horloge onder de klep een zeer serieuze zaak. Het horloge wordt namelijk aangedreven door Manufacture H1924 met minute repeater en is voorzien van een vliegende tourbillon. Geen kinderspel!
ELEGANTE EXTRAVAGANTIE
In het jaar 2024 viert Maison Piaget viert haar 150-jarig jubileum. En dat gaat niet onopgemerkt voorbij. Het huis presenteerde de virtuoze haute joaillerie-collectie The Art of Extralegenza genaamd, en die stellen niet teleur. Als eerbetoon aan het gebruik van goud en kleur in hun creaties, heeft het horloge- en juwelenhuis zichzelf opnieuw uitgevonden en liefst een honderdtal(!) betoverende stukken gelanceerd. Vloeiende manchetarmbanden en lange colliers vol schittering en de mooiste edelstenen zijn het resultaat en een sterk staaltje savoir-faire. Centraal in de items staat de creatieve gouden eeuw van Maison Piaget in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Het ging het huis er niet om historische stukken één op één te reproduceren, maar wel om inspiratie op te doen en de waarden van durf, originaliteit en elegantie te her implementeren.
Alle items zijn regelrechte blikvangers, maar we willen graag een paar sieraadhorloges uitlichten. Zo zijn er drie nieuwe Swinging Sautoirs voorzien van horloges, waarvan er twee transformeerbaar zijn om ook om de pols te dragen. Opvallend zijn de met de hand gedraaide gouden kettingen die worden verankerd met het horloge. Elke Swinging Sautoir-kast heeft een nieuwe, zacht afgeronde trapezekast, een knipoog naar de vorm van de kasten uit de originele collectie uit 1969. Het goud wordt onder andere gemixt met malachiet-, turquoise kralen, gele saffieren en briljantgeslepen diamanten, een zeldzame gele saffier van 29,24 karaat uit Sri Lanka en een aquamarijn van 6,11 karaat en caleidoscopische witte opaal, om maar een paar bijzondere features te benoemen. In 1969 introduceerde Piaget ook het manchethorloge en logischerwijs is ook daarvan een schitterend nieuw exemplaar gelanceerd met manchetten van grafisch opengewerkt goud, zwaar getextureerde gouden armbanden en levendig gekleurde wijzerplaten. Ook een transformeerbare cuff-armband met gouden en diamanten franjes met een geweldige turquoise wijzerplaat wilden we u niet onthouden.
CHIQUE SERPENTEN
Zeg je sieraadhorloges, dan zal de naam van Bvlgari ook zeker vallen. Een opvallende verschijning bij het Italiaanse luxehuis is natuurlijk de veelvoorkomende slang. Ook dit jaar leverde Bvlgari daar weer drie schitterende exemplaren van af: de Serpenti Misteriosi Pallini. Deze drie verleidelijke en chique serpenten, met hypnotiserende smaragdgroene ogen, zijn sieraadhorloges waar je u tegen zegt. Het mystieke wezen dat in staat is tot eeuwige wedergeboorte, is al sinds 1948 het ‘huisdier’ van Bvlgari. De drie nieuwe varianten zijn er in geel-, rosé- of witgoud en natuurlijk bedekt met een veelvoud aan diamanten. Afhankelijk van de variant is de wijzerplaat gemaakt van parelmoer of bedekt met pavé-gezette diamanten. Ook het vermelden waard is de nieuwe Bvlgari Serpenti Tubogas ontworpen door niemand minder dan de Japanse toparchitect Tadao Ando. En de beste man maakte er meteen maar vier: voor elk jaargetijde één. Zomer (Natsu) is er in tweekleurig geelgoud en staal met groene aventurijnen wijzerplaat. Herfst (Aki) is roségoud met tijgeroog. Winter (Fuyu) is gemaakt van staal met wit parelmoer. En lente (Haru) is gemaakt van tweekleurig roségoud en staal met roze parelmoeren wijzerplaat. Vooral de wijzerplaten ademen Ando uit. In plaats van een glad oppervlak hebben ze Ando’s visie op het gebruik van steen – niet voor niets is hij The King of Concrete – geïmplementeerd. Zodoende komen de wijzerplaten eigenlijk nog reptielachtiger over.
Collier, manchet of swinging sautoir, geheim of semi-geheim: het is duidelijk dat de wereld van de secret watches al een heleboel schitterende items heeft opgeleverd. En gezien het aanbod en de populariteit zal dit de komende decennia niet afnemen. Gelukkig maar!
