Saffierglas is keihard en uiterst krasbestendig. Dankzij moderne fabricagetechnologieën is het tegenwoordig ook nog eens in allerlei complexe vormen te maken.
In tegenstelling tot wat je wellicht zou denken is saffierkristal geen natuurlijk materiaal, maar wordt het synthetisch gemaakt door aluminiumzout en een kristallisatiestof onder hoge temperaturen en hoge druk samen te voegen. Het principe is in 1902 uitgevonden door de Franse scheikundige Auguste Verneuil. Met een kristal heb je echter nog geen glas. Eerst worden er basisvormen uit gesneden en geslepen, daarna zijn diverse chemische- en hittebehandelingen nodig om het materiaal te purificeren en te versterken. De wellicht belangrijkste stap is vervolgens een techniek die ‘floating’ wordt genoemd. Het saffierkristallen object wordt in een bad van gesmolten aluminiumzout gelegd, dat er vervolgens omheen kristalliseert. Ten slotte wordt het met behulp van machines (die diamanten hulpstukken en/of laserstralen gebruiken) in de uiteindelijke vorm gebracht, en wordt het met onder meer diamantpoeder langdurig gepolijst om het glas af te werken en kraakhelder te maken.
RADO ANATOM
Vanwege de complexiteit van het proces heeft het na de uitvinding van Verneuil nog zes decennia geduurd voordat saffierkristal op grotere schaal in de horloge-industrie is geïntroduceerd. Rado introduceerde in 1962 saffierkristal als standaard voor de DiaStar 1. Recentelijk introduceerde het merk de reïncarnatie van de Anatom, met wederom een hoofdrol voor het glas. De ‘anatomisch’ gevormde, lichtgewicht kast wordt gecompleteerd met een prachtig stukje saffier. Het cilindrisch gevormde, afgeschuinde glas zweeft welhaast tussen de boven- en onderkant van de bezel, en draagt in belangrijke mate bij aan het totaalplaatje.
HUBLOT BIG BANG FULL SAPPHIRE
Dankzij voortschrijdende technologieën, zoals 5-assige CNC-machines die complexe, driedimensionale vormen kunnen maken, beperkt het gebruik van saffierkristal zich anno 2024 niet meer alleen tot het traditionele horlogeglas. Neem de Hublot Big Bang Integrated Tourbillon Full Sapphire, waarbij zelfs de band en de tourbillonbrug van saffierglas zijn. Er zitten honderden uren werk in dit soort componenten, maar het resultaat is er naar. Het leidt tot een horloge waarbij de kast en het uurwerk op een kunstzinnige manier zijn gefuseerd en waarbij je het mechanisme binnenin van alle kanten kunt bewonderen.
U-BOAT DARKMOON 44MM UNICO
Vorm gaat wellicht boven functie bij het koepelglas van de U-BOAT Darkmoon. Het Toscaanse merk haalt zijn inspiratie uit ‘ontdekkings-onderzeeërs’, met bolle ramen die de hoge druk van het water dienen te weerstaan. Maar ja, met je Darkmoon ga je waarschijnlijk hooguit een paar meter diep. Evengoed levert het saffierglas een zeer kenmerkend uiterlijk op. De meest recente versie van de Darkmoon is de Unico. De (bronzen) kast en de wijzerplaat hebben een handmatige behandeling met verschillende zuren gehad, waardoor ze geoxideerd zijn en een verouderde uitstraling hebben.
FRANCK MULLER CURVEX CX
De tonneauvormige kasten van Franck Muller, en dan met name de Cintrée Curvex, zijn behoorlijk iconisch. Het in drie dimensies gebogen ontwerp zorgde voor nogal wat technische uitdagingen, van het herbergen van het mechanische uurwerk tot de vorm van het glas. Tegenwoordig is het maakproces van saffierkristal dusdanig geëvolueerd, dat het laatste geen probleem meer is. Bij de nieuwste variant van de Curvex, de CX, loopt het glas helemaal door tot aan de band, wat voor een nóg mooier silhouet zorgt.
ÄONIC AUTOMAT
De opvallend vormgegeven Automat van de Berlijnse startup Äonic wordt gekenmerkt door een driedimensionale tijdweergave. Hiervoor werd door uurwerkmaker Damasko het speciale, zelfopwindende kaliber A26-1W ontwikkeld, voorzien van het zogenaamde Disk-Play System. De minutenwijzer is gekoppeld aan een schijf waarop de seconden worden weergegeven, een roterende disc langs de rand van het display laat de uren verspringen. Essentieel is de zichtbaarheid door de saffierglazen ‘koepel’, die de vorm heeft van een soort omgekeerde schotel en aan de binnenzijde is voorzien van een ontspiegelende coating.
BELL & ROSS BR 01 CYBER SKULL SAPPHIRE ICE BLUE
Net als Hublot gebruikt Bell & Ross soms saffierglas als materiaal voor de kast. Bij de Cyber Skull Sapphire Ice Blue kun je daardoor de kenmerkende doodskop extra goed zien, evenals het feit dat deze dankzij het automaton-kaliber BR-CAL.209 een beweegbare kaak heeft wanneer je het uurwerk opwindt. Staat die open, dan is erachter de draaiende horlogeveer te zien. Het spektakel is van alle kanten te bewonderen door de volledig doorzichtige, 45 mm-grote kast. Het ‘doorkijkgevoel’ wordt gecomplementeerd door de transparante siliconen band.
RESSENCE TYPE 1 ROUND
Een gebold glas dat vanuit alle hoeken voor een optimale afleesbaarheid zorgt, is geen noviteit. Wél bijzonder aan de Ressence Type 1 Round is hoe dicht het glas boven de polychromatische wijzerplaat ligt, alsof het er strak overheen is gespannen. Dat is mogelijk omdat er geen wijzers of opgelegde indexen aanwezig zijn. De tijd wordt namelijk weergegeven door een ingenieus systeem van roterende schijven: voor uren, minuten, seconden en dagen. Het zorgt voor een compleet vlak geheel, met primaire kleuren op een witte ondergrond – als een schilderij van Piet Mondriaan.
ARTYA CURVY PURITY TOURBILLON NANOSAPHIR CHAMELEON
Creativiteit – zowel in design als materiaalgebruik – is Yvan Arpa, de kleurrijke oprichter van Artya, niet vreemd. De kunstzinnige, onafhankelijke manufactuur heeft al sinds 2021 modellen met saffierglazen kasten in het assortiment. De Curvy Purity Tourbillon Nanosaphir is echter next level. Niet eens vanwege 18 millimeter grote tourbillon-mechanisme dat je van alle kanten kunt bewonderen, maar vooral vanwege het feit dat de kleur van de doorzichtige kast (38,5 x 43 mm) afhankelijk is van de lichtintensiteit: van blauw bij natuurlijk licht tot paars bij lichtbronnen boven de 6.500 Kelvin.
CYRUS ETHERAL TWIN ORBITAL TOURBILLON
Speciaal voor het exclusieve, onafhankelijke Zwitserse merk Cyrus ontwikkelde meester-horlogemaker Jean-Francois Mojon de Etheral Twin Orbital Tourbillon, die met driedimensionaal bewegende onderdelen in de wijzerplaat een ode is aan de kinematica. Een hoofdrol is daarbij weggelegd voor de dubbele flying tourbillons, die elk uur van positie veranderen. Het bolle glas is eerst en vooral noodzakelijk om ruimte te bieden aan alle bewegende delen. Daarnaast is het natuurlijk gewoon gaaf om het kaliber CYR518-E, dat uit 510 componenten bestaat, zo goed mogelijk aan het werk te zien.
